Over verlies

Teksten over VERLIES, VERDRIET, VERGANKELIJKHEID, LOSLATEN EN VERANDEREN.


Bij groot verdriet zijn er twee wegen: je verzetten en je hart laten verharden of toelaten dat het verdriet je verzacht. Je kiest voor de weg van zelfbescherming zodat je minder risico loopt op kwetsuren of je kiest voor de weg van de ziel waarbij het verdriet een plaats krijgt, verzorgd wordt en het hart zich wijd opent.

Susan Smit, Hapinez 7-2015, pag. 69


Accepteer de tijdelijke aard van dingen.

We gaan ervan uit dat zaken die ons bevallen voor eeuwig hetzelfde blijven.

We hope dat het leven voor eeuwig is, dat onze bezittingen blijven glanzen, dat ons lichaam haar jeugdigheid blijft behouden. Terwijl we over de dingen zouden moeten denken zoals we over een bloem denken: met een natuurlijk verloop van ontluiken, opbloeien en verwelken.

Dan is er geen tragedie meer.

Juist in samenhang met pijn krijgen mooie dingen hun waarde!

Alain de Botton


De meeste dingen komen uiteindelijk op hun pootjes terecht, maar niet alles.

Soms zul je moedig de strijd aangaan, en verliezen.

Soms zul je stevig vasthouden en beseffen dat er geen andere keus is dan loslaten

Acceptatie is een kleine, stille ruimte.

Cheryl Strayed


De gedachte aan de vergankelijkheid van al het aardse is een bron van oneindig leed en een bron van oneindige troost.

Marie von Ebner-Eschenbach


Verval is onvermijdelijk en nodig. Juist het besef van sterfelijkheid maakt het leven urgent. Je moet het nu doen. Er kleeft iets smartelijks aan omdat het een besef van komend verlies in zich draagt, maar zonder dat besef bestaat er geen geluk – hoogstens een vaag door het leven dobberen. Een bloem is niet mooi ondanks dat ze vergaat, maar omdat ze vergaat.

Guus Kuijer, Hoe word ik gelukkig?, Happinez 8-2016, pag. 30.


Het feit dat er een tijdsgrens aanwezig is, motiveert ons om iets van het leven te maken wat waardevol lijkt – voor zover dat mogelijk is. Als het zou lukken de grens in de richting van de eeuwigheid op te schuiven, dan zouden veel mensen waarschijnlijk eeuwig op ‘het leven’ wachten, want waarom die moeizame arbeid om je mogelijkheden te verwezenlijken, waarom zelf de moeite van het ’s ochtends opstaan op je nemen indien dat alles eeuwig kan worden opgeschoven?

Wilhelm Schmid, Een kleine filosofie van het ouder worden, pag. 105.


Om los te laten is liefde nodig.

Loslaten betekent niet dat ’t me niet meer uitmaakt, het betekent dat ik het niet voor iemand anders kan oplossen of doen.

Loslaten betekent niet dat ik ‘m smeer, het is het besef dat ik de ander ruimte geef.

Loslaten is niet het onmogelijk maken, maar het toestaan om te leren van de menselijke consequenties.

Loslaten is machteloosheid toegeven, hetgeen betekent dat ik het resultaat niet in handen heb.

Loslaten is niet proberen om een ander te veranderen of de schuld te geven. Het is jezelf zo goed mogelijk maken.

Loslaten is niet zorgen voor, maar geven om.

Loslaten is niet oordelen, maar de ander toestaan mens te zijn.

Loslaten is niet in het middelpunt staan en alles beheersen, maar het andere mogelijk maken hun eigen lot te bepalen.

Loslaten is niet anderen tegen zichzelf beschermen, het is de ander toestaan de werkelijkheid onder ogen te zien.

Loslaten is niet ontkennen, maar accepteren.

Loslaten is niet alles naar mijn hand zetten, maar elke dag nemen zoals die komt en er mezelf gelukkig mee prijzen.

Loslaten is niet anderen kritiseren of reguleren, maar te worden wat ik droom te zijn.

Loslaten is niet spijt hebben van het verleden, maar groeien en leven voor de toekomst.

Loslaten is minder vrezen en meer beminnen.

Nelson Mandela.


De enige en gevaarlijke en ongezonde verdrieten zijn diegenen die we in onszelf begraven en stil met ons meedragen om ze te verdrinken in het lawaai van het leven daarbuiten, als ziektes die oppervlakkig behandeld worden en zich alleen maar even terugtrekken om na een tijdje des te heftiger opnieuw uit te breken. Verdriet als ongeleefd leven, verworpen verleden, verloren gelopen emoties, dat is leven waar we aan kunnen sterven.

Rainer Maria Rilke, Brieven aan een jonge dichter.


Grote veranderingen hebben altijd en overal plaatsgevonden, maar in de geschiedenis  is elke grote verandering gepaard gegaan met geweld. Omdat mensen angst voelen voor verandering en er altijd partijen zijn die deze angst gebruiken. Trump is niets anders dan een symptoom van de angst. Ik vraag me af: zijn wij als mens dit keer sterk genoeg om de chaos en de angst te voelen en het daar bij te houden of gaat de geschiedenis zich herhalen? Hoe verhouden we ons tot angst?

Wende Snijders, Happinez 5-2018. Pag. 134-135.


Hoe ben ik mens geworden tussen allemaal mensen, in een tijd waar we meer dan ooit teruggeworpen lijken op onszelf, onze angsten en ons onvermogen om grip te krijgen op wat er om ons heen gebeurt?

Al onze pijlers zijn onder onze voeten vandaan geschoten: het huwelijk en religie zijn geen instituten meer, de politiek partij is geen vast honk meer en een baan is ook niet meer iets wat we vijftig jaar lang doen. Ook de informatie die er op ons afkomt, wordt steeds overvloediger. De informatie wordt gemaximaliseerd en onze kapstokken geminimaliseerd, dus we moeten iets  doen om vat te krijgen op dit leven. Vaak is dat filteren en vluchten voor echte emoties.

Wat ik wel merk, is dat de generaties onder mij al die prikkels veel beter aankunnen. Dat is een kwestie van evolutie, als je het mij vraagt. De eerste mensen in die in een trein zaten moesten allemaal overgeven. Ook de snelheid van de prikkels gaat uiteindelijk in onze genen zitten, denk ik.

Wende Snijders, Happinez 5-2018. Pag. 133.


De opgave waar we voor staan is niet eenvoudig: onszelf veranderen. Die verandering  houdt in alle eenvoud dit in: onze hebzucht, ons egoïsme, ons eigenbelang overwinnen. Leren om ons niet langer door angst te laten leiden, omdat waar angst regeert er geen liefde kan ontstaan. Leren om niet langer te denken in termen van macht, maar handelen vanuit een gezond gevoel van eigenwaarde, dat elk machtsspelletje overbodig maakt. Leren om ons langer te laten leiden door het dodelijke denken, maar door ons innerlijke weten en een fijnzinnig aanvoelingsvermogen.

Hans Stolp en Harm Wagenmakers, Atlantis herhaald?: Over de tijd die komen gaat, pag. 11.


Rouw is liefde die z’n adres is kwijtgeraakt.

Happinez 3-2020, pag. 107.