Harrie Bielders
Boeken, verhalen, gedachten .......
Versie 50, 1 juni 2023, achtste jaargang.
De website wordt geüpdatet op 1 september 2023.
Ik en de wereld.
De ontdekkingtocht vanonszelf verbreedt en verdiept zich naar mate we ouder worden. Tijdens dieontdekkingstocht ontdekken we steeds nieuwe dingen over en van onszelf en over onze verbondenheid met de mensen en de wereld om ons heen, ontdekken we wat de invloed van de omgeving op ons is en wat ons gedrag voor een invloed heeft op het reilen en zeilen van onze omgeving, wat ons doet nadenken over wat onze persoonlijkebijdrage hieraan zou kunnen zijn.
Om dat aan de weet tekomen, zullen we eerst moeten weten wie we zijn, wat we willen en wat we wel en niet kunnen. Een appelboom heeft een ander functie dan een tulp of een grasspriet en hoe gezonder de appelboom, de tulp of het gras is, hoe meer vruchten, bloemen en schoonheid of energie ze kunnen geven en des te groter is de bijdrage die ze kunnen leveren aan hun omgeving, aan het leven op deze aarde.
En net zoals er een grote verscheidenheid is in de natuur, is er een grote verscheidenheid aan mensen, met ieder zijn eigen dromen, capaciteiten en zijn waardevolle bijdragen aan de maatschappij. We kunnen ons als mens alleen waardevol voelen en een zinvol leven leiden als we een waardevol plekje hebben in de samenleving door er met onze eigen persoonlijke capaciteiten een bijdrage aan te leveren. Vinden we dat plekje niet dan blijven we een puzzelstukje in een puzzeldoos dat zich niet bewust is dat het nodig is om samen met de andere stukjes een mooie puzzel te vormen.
Wie of wat we zijn en welke specifieke dromen we hebben, zijn dan ook essentiële vragen om te worden wie we diep in onszelf zijn, om ons plekje in deze wereld te vinden en om te ontdekken wat zin geeft aan ons leven.
Column.
Ik en de wereld..
Ik hoor voortdurend mensen om me heen die van mening zijn dat ze als eenling niets kunnen veranderen aan problemen als de klimaatcrisis, de vluchtelingencrisis, het grote verschil tussen arm en rijk of aan het handelen van de politiek.
Vaak heb ik de indruk dat ze deze mening als argument gebruiken om er zelf niets aan te hoeven doen, om met een gerust hart het vliegtuig te kunnen nemen naar verre vakantiebestemmingen, om niet op te hoeven letten op het energieverbruik, om niet allerlei spullen te kopen die gemaakt zijn in landen waar arbeiders worden uitgebuit en er geen milieuregels zijn of om zich niet te hoeven verdiepen in de opvattingen van politieke partijen.
Maar meestal denk ik dat het komt omdat we met zijn allen niet of te weinig beseffen dat we allemaal, jij en ik, de bouwstenen zijn van een muur, de onderdelen van een grote ingewikkelde machine, van het organisme wereld waarin alles met alles samenhangt en waar het goed functioneren van het geheel wordt bepaald door het goed functioneren van elk afzonderlijk onderdeel, van elk afzonderlijk mens. Elk radertje, boutje, schroefje, chipje en knopje van een machine of apparaat, elk miniem klein onderdeel van ons ingewikkelde lichaam en elke persoon die deel uitmaakt van een groep, organisatie of maatschappij is van cruciaal belang voor het functioneren van de machine, lichaam, groep, organisatie of maatschappij.
Maar soms voelen we ons een zandkorrel op het strand, één van de meer dan 8 miljard mensen op deze aarde en één van de meer dan 17,5 miljoen inwoners van Nederland en dan is het begrijpelijk dat we ons machteloos voelen en van mening zijn dat we maar weinig of geen invloed kunnen uitoefenen op het reilen en zeilen van die ingewikkelde wereld en er geen heil in zien om ten strijde te trekken tegen de machtgroeperingen van geld en politiek en tegen ons verspillend en vervuilend gedrag.
Maar hoe zou de wereld eruit zien als er geen mensen waren geweest als Mahatma Gandhi, een van de grondleggers van de moderne staat India en voorstander van actieve geweldloosheid als middel voor revolutie. Of mensen als Nelson Mandela die een cruciale rol speelde in de strijd tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Of iemand als Martin Luther King die een belangrijke voorvechter was van de beweging die nu nog levend is onder de naam Black Lives Matter die strijdt tegen antizwart racisme. En wat als er geen klokkenluiders waren die mistoestanden aankaarten in organisaties, zoals recent in de Me-too-affaire van de Voice. Wat als er niemand meer is die onderdrukkende situaties in relaties of organisaties niet meer accepteert en eruit stapt. Wat als niemand ons meer confronteert met ons negatief gedrag. Wat als niemand meer gaat stemmen, meedoet aan protestdemonstraties tegen onrecht. Wat als de meeste mensen wegkijken zoals onder het schrikbewind van Hitler het geval was.
Alle veranderingen, ook in de logge politiek en het bedrijfsleven, beginnen altijd bij één persoon. Elke vernieuwende beweging, elke verandering groot, klein of heel klein, begint altijd bij een persoon zoals jij en ik. Laten we eens nagaan wat voor kleine of grote dingen we hebben gedaan in onze directe omgeving waardoor een situatie is verbeterd en laten we daaraan het vertrouwen en de kracht ontlenen om die overal en altijd in te zetten.
Wat in negatieve zin kan gebeuren, bijvoorbeeld dat iemand je meesleept in crimineel gedrag of een andere negatieve manier van denken en handelen, kan op kleine en grote schaal ook gebeuren in positieve zin, omdat elk gedrag iets uitstraalt, anderen beïnvloedt: gedrag is besmettelijk.
Groepsvorming op negatieve of positieve wijze ontstaat door het samenklonteren van negatieve of positieve energieën van individuele personen.
Daarom zijn jij en ik op elk moment en in elk situatie mede verantwoordelijk voor de kleur van de sfeer in onze omgeving. De uitstraling ervan wordt bepaald door onze gedachten, door hoe we over onszelf, anderen en de maatschappij denken. En onze gedachten bepalen, zoals Gandhi zei, onze woorden, onze woorden worden onze daden, onze daden worden onze gewoontes, onze gewoontes worden onze waarden en onze waarden worden onze lotsbestemming.
Ik en jij kunnen als individu geen kist van honderd kilo optillen, wel samen met een aantal anderen. En als ik dan plots afhaak omdat ik er geen zin meer in heb, is de kans levensgroot dat de kist op onze tenen valt met alle gevolgen van dien.
Wat is er belangrijk in de klok aan de muur? De batterij, de wijzers, alle radertjes? Elk onderdeel is essentieel voor het goed functioneren van de klok. Zo ben jij en ik van essentieel belang voor het goed laten functioneren van onze maatschappij. Elke gedachte, elke woord, elke daad, elke gewoonte, elke waarde heeft in positieve of negatieve zin invloed. Er is geen verschil tussen jij en ik en de wereld, we vormen samen met al die andere ikken de wereld en bepalen hoe ze eruit ziet, nu en in de toekomst. Laten wij er met zijn allen de verantwoordelijkheid voor nemen.
Overpeinzing:
Van idealen naar cucces.
We hebben allemaal dromen en idealen. Helaas maken we ze vaak niet of maar gedeeltelijk waar, wat leidt tot frustratie. De oorzaak van dit ‘falen’ ligt vaak in het feit dat we niet de juiste weg belopen in het realiseren van onze dromen en idealen of dat we onvoorziene obstakels tegenkomen. Als we een reis onvoorbereid beginnen, de route niet goed uitstippelen of de omstandigheden van het weer of de drukte op de weg niet goed in beeld hebben, is de kans groot dat we niet of te laat aankomen op ons reisdoel. Als we een reis voorspoedig willen laten verlopen, is het noodzakelijk om niet alleen een gedegen reisplan te maken, maar ook een plan waarin rekening wordt gehouden met onverwachte omstandigheden. Zo’n reisplan is ook nodig om met onze levensreis het beoogde doel te bereiken.
Laten we daarom een mogelijke hoofdopzet van zo’n reisplan eens nader bekijken: ‘De cyclus van zelfverwezenlijking’ die ik heb ontwikkeld op basis van een managementproces voor organisaties.
Stap 1. Als eerste is het belangrijk om na te gaan waarom we hier op aarde zijn, wat we verwachten van het leven, oftewel wat is onze missie. Ik denk dat, als we daar goed over nadenken, we allemaal ongeveer tot dezelfde missie komen, namelijk dat we lichamelijk, psychisch en geestelijk willen groeien en ons ontwikkelen tot een persoonlijkheid, tot een waardevol iemand.
Stap 2. Verder is het belangrijk na te gaan welke persoonlijke en maatschappelijke normen en waarden we hierbij willen hanteren, oftewel wat is onze visie.
Stap3. Vervolgens is het nodig om te formuleren wat we concreet willen bereiken, oftewel wat zijn onze concrete echt persoonlijke dromen, dus onze concrete persoonlijke doelen, met de nadruk op ‘persoonlijke’.
Stap 4. Vervolgens is het belangrijk om na te gaan wat onze sterke en zwakke kanten zijn en wat de concrete persoonlijke en maatschappelijke omstandigheden zijn waar we mee te maken hebben. Het doen van dit zelf- en omgevingsonderzoek is nodig om de haalbaarheid van onze doelen goed te kunnen inschatten. Na het zelf- en omgevingsonderzoek is het soms nodig onze doelen bij te stellen om ze haalbaar te maken.
Stap 5. Als we de voorafgaande stappen hebben gezet, kunnen we op basis van de uitkomsten hiervan formuleren wat de concrete voorwaarden zijn voor het bereiken van onze doelen: de kritieke succesfactoren ofwel waar moeten we rekening mee houden om succesvol onze dromen te kunnen realiseren.
Stap 6. Als we dit hebben gedaan, kunnen we realistische en concrete wegen en stappen formuleren die we moeten zetten op de weg naar onze doelen, wat in managementtermen betekent: het formuleren van ons beleid: wat gaan we concreet doen.
Stap 7. Vervolgens gaan we concreet dat doen wat we ons voorgenomen hebben ofwel concreet ons plan uitvoeren.
Stap 8. Als we op weg zijn, is het noodzakelijk af en toe te controleren of we de goede weg volgen, of de verwachtingen die we hadden uitkomen oftewel nagaan of we bereikt hebben wat we wilden bereiken op dat moment en of we nog de voorgenomen normen en waarden hanteren, oftewel: doe ik concreet wat ik me had voorgenomen? Deze stap bestaat dus uit regelmatig evalueren, reflecteren, uit momenten van evaluatie.
Stap 9. Als laatste stap moeten we op basis van deze evaluatie eventueel ons ‘reisplan’ aanpassen, dat wil zeggen de stappen 1 tot en met 9 nog eens goed doorlopen en eventueel bijstellen als dat nodig is. Immers wijzelf, onze inzichten en omstandigheden veranderen.
Als we de bovenstaande stappen volgen, ontstaat er een cyclus, waarin we onze levensreis voortdurend aanpassen aan de persoonlijke en omgevingsomstandigheden, waardoor we er voor zorgen dat we op de juiste weg blijven naar het realiseren van onze dromen en idealen en niet vastlopen of verdwalen.
De bovenstaande stappen van ons ‘levensreisplan’ zijn weergegeven in onderstaand schema van de cyclus van zelfverwezenlijking.
Voor een uitgebreide uiteenzetting over dit schema en de weergegeven stappen: ga naar de website harriebielders.nl onder ‘Winkel’ in het hoofdmenu en vervolgens naar de tekst van het boek ‘Reiken naar de hemel’, hoofdstuk 6.
Ik wens ons allen veel succes op onze levensreis.
Teksten:
Tien mooie teksten die ik de afgelopen maanden al lezend tegenkwam:
'Er is een vraag die je jezelf moet stellen als je vanavond naar bed gaat. De allerbelangrijkste vraag: wat zijn mijn dromen? Welke dromen heb ik als sinds mijn jeugd, die ik nooit helemaal heb nagejaagd omdat op een bepaald moment het leven zich ermee bemoeide?
Misschien ben je ze vergeten. Dromen worden begraven door de beproevingen, teleurstellingen en lotgevallen van het leven. Maar dat is eigenlijk een bemestingsproces.
De dromen gaan niet weg. Ze wortelen zich juist en kunnen met een beetje water weer tot leven worden gewekt, gecreëerd, groter, sterker, beter dan daarvoor.'
Rupert Isaacson, De lange weg naar huis.
'Leven in een flow is heerlijk, maar soms weten we even niet hoe we daar komen.
De natuur is een fijn hulpmiddel. Tune in op de cyclus van de zon of de maan: soms vereist het leven dat je stroomt als een rivier, soms dat je stil bent als een bergmeer.'
Happinez 3-2023, pag. 34.
'Drie dingen kunnen niet lang verborgen blijven: de zon, de maan en de waarheid.'
Boeddha, stichter van het Boeddhisme.
'De natuur doet niets zonder doel.'
Aristoteles, Griekse filosoof.
'Vanaf onze geboorte tot aan onze dood zijn we voorbestemd de ene vergissing na de andere te begaan en dat alleen de wil er iets van te leren ons leven zin geeft.'
Tessa de Loo, schrijver.
'Ik ben ten huwelijk gevraagd door mijn geliefde en dat vond ik aanvankelijk een verlammende vraag. Hoe kan ik tot in eeuwigheid trouw beloven? Maar als ik dat paaltje ver in de horizon weghaal en verplaats naar het hier en nu, dan is het huwelijk ineens een vertrekpunt. Vanuit die nieuwe mindset dacht ik: met jou vertrekken lijkt me geweldig! Een volmondig ja, en we zien wel waar we uitkomen. Je weet pas welke wereld er achter een keuze ligt als je die keuze ook daadwerkelijk maakt.'
Patrick Nederkoorn, cabaretier en presentator. Happinez 3-2023, pag. 108.
'Als we diep menselijk ervaringen reduceren tot biologische processen houden we alleen stof in onze handen. We ‘zijn’ niet onze hormonen, zoals we ook niet ons brein zijn, en niet het product van onze opvoeding of ons genenpakket. We zijn dat allemaal een beetje, in een ingewikkelde samenhang die we nooit helemaal zullen begrijpen. Maar de groeiende samenhang geeft wel verrassende inzichten.'
Sterre van Leer, hoofdredactrice Psychologie Magazine, nummer 5-2023, pag. 7.
'Wat is innerlijk werk?
In essentie is het alles wat je doet waardoor je jezelf beter leert kennen. Het is een continu proces van werken aan bewustzijn en persoonlijke groei. Bijvoorbeeld door gewoontes en patronen onder de loep te nemen en wat je al dan niet dient los te laten. Door je relaties zuiver te houden, door eerlijk en open te zijn over jezelf, over wat je verlangt en wat je beweegt. Innerlijk werk is een vorm van zelfonderzoek, waarbij je je ware zelf ontdekt en de ruimte geeft. Alleen als je je maskers afzet, kunnen anderen je werkelijk zien.'
Julie Evers, Zo maak je contact met een engel, Engelenhappinez 2023, pag. 74.
'Doordat we onszelf als individu vooropzetten zijn we volgens de antimoderne wijsgeer Scruton ongelukkig geworden, wat ook het thema is van de moderne literatuur: de paniek van het geïsoleerde individu dat het niet gaat redden. Met ‘We moeten ons weer onderdeel gaan voelen van een groter geheel’, verwoordt Scruton een diepmenselijk verlangen, dat ook het religieuze- en ideologische niemandsland van de 21ste eeuw opgeld doet.
Mensen leven in een heel klein schijfje van de tijd, waarin niets van waarde beklijft. We trekken rond als nomaden, zonder te weten waarnaar op zoek.'
Willem Pekelder, In memoriam Wim Kayzer, VPRO-gids #20, pag. 11.
'Als je op Instagram het zoveelste ideaalplaatje voorbij ziet komen, is het handig om te beseffen dat het een ideaalplaatje is. Het is geen waarheidsgetrouwe weergave van iemands leven.
Het wordt lastiger als je dat onderscheid niet kunt maken en denkt: ik moet óók die kleren dragen, ik moet óók naar die vakantiebestemming, anders ben ik niets waard. In dat geval spreek je van een slecht ontwikkelde mentale hygiëne. Die kan worden veroorzaakt doordat iemand weinig identiteit heeft ontwikkeld, dan ben je heel afhankelijk van applaus van de buitenwereld. Al is het ook weer niet helemaal zwart-wit. Iedereen vindt het leuk om likes te krijgen. Maar als het aantel liks je humeur bepaalt, zou je je toch eens moeten afvragen of je niet een beetje bent doorgeschoten.'
Monique van de Sande, Psychologie, Picture perfect?, Omgaan met prestatiedruk, april 2023, pag. 80.
Beelden van april en mei 2023:
De lente, alhoewel fris en nat, was een schatkamer waarin weer veel te genieten viel.
Het is de kunst om die schatten te zien.
Je kunt alle afbeeldingen op deze website vergroten door erop te klikken.
Centrum-Valkenburg.
Lentelandschap in Terziet.
Geulpark-Valkenburg.
Odapark-Valkenburg.
Door de natte lente zagen we naast lenteplaatjes ook herfstachtige taferelen.
Boeken:
Als afronding van de wereldwijd bekende serie 'De zeven zussen' van Lucinda Riley verscheen recent het laatste deel:
'Atlas: Het verhaal van Pa Salt'.
Door het voortijdig sterven van de schrijfster is dit deel geschreven door haar zoon Harry Whittaker, op basis van de aantekeningen die Lucinda Rileey reeds had gemaakt.
Kunst en architectuur:
Is 'kletsen' over kunst zinnig?
Cape Cod Morning, 1950, Edward Hopper.
Voor Hopper was dit schilderij geen werk over een eenzame vrouw, zoals vaak wordt gesuggereerd.
‘In mijn ogen kijkt ze gewoon uit het raam’, aldus de kunstenaar, die niet hield van geklets over kunst.
‘Het hele antwoord is daar, op het doek’, zei hij. ‘Als je het in woorden kon zeggen, was er geen reden om te schilderen’.
Colin van Heezik, VPRO-gids#15-2023, naar aanleiding van Closup over Edward Hopper op 18 april jl.
Het meest iconische gebouw van architect Hertzberger, het voormaligeCentraal Beheer-kantoor in Apeldoorn uit 1972, staat al jaren leeg en verloedert langzaam maar zeker. Zijn opvolger bij het architectenbureau AHH, Laurens Jan ten Kate, strijdt om een transformatie tot woningen tot stand te brengen. Een transformatie dieHertzberger altijd voor ogen heeft gehad.
‘Het is van meet af aan het idee geweest dat die ruimte-eenheden geschikt zouden zijn voor een andere invulling. Dat is de gedachte van het structuralisme, dat je iets maakt wat zich leent om op verschillende manieren gebruikt te worden.’
De werkelijkheid blijkt weerbarstiger. Hertzbergers idealisme botst met het hedendaagse rendementsdenken dat ruimte vooral als winstgevende vierkante meters ziet en niet zozeer als een ontmoetingsplek voor mensen.
Al op jonge leeftijd verwierf Hertzberger internationale bekendheid als belangrijk vertegenwoordiger van de architectuurstroming van het structuralisme. Het structuralisme in de Nederlandse architectuur en stedenbouw is een stroming die zich kenmerkt door gebouwen met een geometrische structuur, samengesteld uit vaak kleine eenheden die gerelateerd zijn aan de menselijke maat.
Kenmerken van het structuralisme zijn dat de gebouwen zijn opgebouwd uit een aantal, veelal dezelfde, kleinere eenheden. De kleinste eenheden zijn terug te voeren op de menselijke maat. De gebouwen hebben vaak een opbouw die doet denken aan een soort dorp of kleine stad. Andere voorbeelden van het structuralisme zijn:
De Kasbah, Hengelo, architect Pier Blom. Kubuswoningen, Rotterdam, architect Piet Blom. Habitat 67, Montreal, architect Moshe Safdie.
Speelgoed dat aansluit bij het structuralisme is 'Kapla': het houten speelgoed van het gelijknamige merk. De houten blokjes worden gebruikt voor onder andere modelbouw. Elk blokje heeft een identieke grootte en vorm met een afmeting van 11,7 x 2.34 x 0,78 cm in de verhouding van 15:3:1. De precisie maakt het mogelijk om grotere gebouwen te maken.
Het idee voor Kapla ontstond rond 1985 toen de Nederlandse kunsthistoricus en antiekhandelaar Tom van der Bruggen naar Frankrijk verhuisde en zocht naar een vorm voor een blokje om er een kasteel op schaal mee te bouwen.
De naam Kapla komt van het het woord kabouterplankjes. De plankjes zijn van grenenhout en onbewerkt, hoewel er ook plankjes in kleur verkrijgbaar zijn.
Nieuwe uitgaven:
Filosofie reflecteert op de werkelijkheid, stelt diepere vragen over de werkelijkheid waar maar moeizaam of nooit een eenduidig antwoord op is te geven en doet dit op een gestructureerde en beargumenteerde manier.
Een vraag kan zijn: ‘Wat betekent het om mens te zijn?’ of ‘Wat is goed en slecht handelen?’ Wijs word je volgens filosofen niet wanneer je ergens een mening over hebt, maar wanneer je ergens kennis over hebt. Filosofen zoeken naar ware kennis, iets wat waar is voor iedereen, maar stellen tegelijkertijd deze kennis voortdurend ter discussie omdat de maatschappij en ons denken en onze inzichten zich voortdurend ontwikkelen.
Het gestructureerd en beargumenteerd zoeken naar ware kennis is van groot belang in een tijd waarin iedereen een mening heeft over alles en nog wat, vaak zonder zich echt verdiept te hebben in de betreffende onderwerpen, en in een wereld waarin bijvoorbeeld wetenschappelijk verkregen kennis en inzichten door groepen mensen in twijfel worden getrokken, gewoon omdat ze niet passen in hun persoonlijke overtuigingen.
Zonder een aantal gemeenschappelijke overtuigingen en visies kan een maatschappij zich niet in een positieve richting ontwikkelen omdat de verschillende groepen die er deel van uitmaken allemaal iets anders willen.
We beseffen te weinig dat de optiek waaruit we naar de wereld kijken, bepaalt wat we zien, voelen en doen, hoe we oordelen, wat we nastreven, kortom hoe we ons leven leven. De Indiase jurist en politicus Mahatma Gandhi (1869-1918) formuleerde het belang van dit besef als volgt:
Je overtuigingen worden je gedachten,
je gedachten worden je woorden,
je woorden worden je daden,
je daden worden je gewoontes,
je gewoontes worden je waarden,
je waarden worden je lotsbestemming.
Vanuit het belang van deze gedachtegang gaan we in dit boek op zoek naar wat filosofie en filosoferen inhoudt en naar meningen van belangrijke filosofen die antwoorden zoeken of hebben gezocht op belangrijke levensvragen, niet om deze klakkeloos over te nemen, maar om aan de hand hiervan te leren een gefundeerde eigen mening te vormen en wel als een voorlopige mening, want zoals mijn filosofieleraar zei: ‘Philosophie, c’est douter’: filosoferen is twijfelen, voordurend je inzichten durven inruilen voor betere.
Helaas zijn we het filosoferen verleerd, het durven stellen van fundamentele vragen en de antwoorden erop niet als absoluut te beschouwen maar bereid te zijn deze aan te passen als juistere inzichten zich voordoen.
Beide boekjes verschijnen in de loop van de zomer 2023.
Voor inlichtingen over alle uitgegeven boeken van harriebielder.nl:
ga naar 'Winkel' in het hoofdmenu of klik op onderstaande klop.
Je kunt alle afbeeldingen vergroten door erop te klikken.
Reacties en aanbevelingen via
harriebielders@gmail.com